نژادهای اسب – ترکمن
« آثاری از اسب‌های ترکمن تا چهارصد سال قبل از میلاد مسیح در گورستان‌های اقوام سکائی در پازیریک در کوه‌های آلتائی (کوه‌های آلتای: رجوع شود به منابع) بدست آمده که نشان می‌دهد در۴۰۰ سال قبل از میلاد مسیح نیز اسب‌های ترکمن را مانند زمان کنونی با نمد می‌پیچیدند.
اسب‌های لاغر اندام و بلند بالای ترکمن در این گورستان‌ها همراه با اربابان وخادمین خود دفن شده و اسب‌های ضعیف را نیز کشته وبا این اسب‌های اصیل به خاک می‌سپردند و بر آن عـقـیده بودند که خادمین نیز سوار بر این اسب‌ها پست‌تر شده، همراه سروران خود به اتفاق اسب‌های اصیل به آسمان‌ها خواهند رفت.
امپراطوران سلسله‌ی «هان» در چین عاشق این اسب‌های لاغر اندام و کشیده‌ی ترکمن بوده و آن‌ها را اسب‌های آسمانی می‌نامیدند. به همین دلیل لشکریان خود را برای گرفتن این اسب‌ها نزد خان‌های ترکمن‌ها می‌فرستادند که به عـنوان امانت گرفته یا خریده و اگر میسّر نبود به سرقت می‌بردند. بدین منوال تا بالاخره قراردادی بین طرفین بسته شد که هر ساله تعداد سی رأس از این اسب‌ها به امپراطور چین داده شود. در سپاه داریوش هخامنشی سی هزار اسب ترکمن موجود بوده است.»
اسب ترکمن در دو مقطع از تاریخ شدیدا از دست حکام ضربه خورده است یکی در دوره‌ی نادرشاه افشار که اسب‌های ترکمنی با سیلمی‌های عرب ترکیب و نژاد جدیدی به نام چناران به وجود می‌آید. در این مورد در کتاب تبارنامه اسب ترکمن آمده است: «یکی دیگر از تیره‌های اسب ترکمن، چناران است که این اسب وسیله‌ی نادرشاه برای لشکرکشی و سواره نظام ایران به منظور تصرف هندوستان به وجود آورده شده است. برای رسیدن به هندوستان راه‌های طولانی و طاقت‌فرسا در پیش لشکریان ایران بوده و برای طی این مسیر احتیاج به یک مرکبی بود که قادر باشد این مشکل را حل کند به این منظور طبق دستور نادر شاه سیلمی‌های عرب با مادیان‌های ترکمن ترکیب و نژاد جدیدی به نام چناران به وجود آمد».
باز طبق نوشته‌ی تبارنامهی اسب «مدارک قابل ملاحظه‌ای دردست است که نشان می‌دهد یکی از اجداد اولیه در تولید اسب انگلیسی(تروبرد)، اسب بلند، کشیده و سریع ترکمن می‌باشد که در تمام مدت۲۰۰۰ سال تاریخ خود این اسب از لحاظ چابکی، استقامت و پرش مورد تحسین عموم بوده است».
نویسنده‌ی اثر تبارنامهی اسب در مورد سابقه‌ی نژاد یموت می‌نویسد:
«متجاوز از چندین قرن است که اسب‌های منطقه‌ی فارس، خوزستان برای سیلمی به دشت گرگان برده شده و با مادیان‌های ترکمن مخلوط گردیده‌اند که نتیجه‌ی آن تیره‌ی یموت است که با دیگر تیره‌های ترکمن از قبیل آخال‌تکه در بعضی مشخصات اختلاف دارد.
تیره‌ی یموت از لحاظ هیکل کوچکتر ولیکن با استخوان‌بندی قویتر و سم‌های محکم‌تر و به طور کلی اندامش سبک‌تر ولی استقامت این تیره بسیار عالی بوده و یال و دم آن نیز پر پشت‌تر می‌باشد.
یموت اسب سریعی نیست ولیکن پر نفس است؛ در سال‌های اخیر به علت ورود اسب‌های خالص پاکستانی که مناسب برای مسابقات سرعت در دور‌های کوتاه هستند، میدان رقابت برای اسب‌های ترکمن که دارای قدرت و نفس هستند تنگ شده و در نتیجه تعدادی از اسبداران ترکمن بدون هیچگونه مطالعه‌ی علمی و هدف صحیح شروع به خریدن آن برای نسل‌کشی با مادیان‌های ترکمنی نمودند و اسب‌های دوخونی به‌وجود آمد. این نوع کشش‌ها اصالت چندین صدساله اسب ترکمن را نیز از بین برده است».
گردآوری و تنظیم : یاشار نیازی
منبع:
مارقوش / دايرة المعارف ترکمن صحرا
www.margush.ir
telfax: 0172-2221228
tel: 0172-2291449
mob:+98 9392291449
استفاده از مطالب سايت با قيد منبع مانعي ندارد.
