درباره شهرستان
بُجنورد مركز استان خراسان شمالي مي‌باشد. اين شهر در ناحيهٔ شمال‌شرقي ايران واقع شده‌است. جمعيت شهر بجنورد برپايهٔ آمار سرشماري سال ۱۳۸۵ خورشيدي، برابر با ۱۷۶٬۷۲۶ نفر است كه در استان خراسان بزرگ پس از مشهد پرجمعيت‌ترين و بزرگترين شهراست و چهل‌و پنجمين شهر پرجمعيت جمهوري اسلامي ايران محسوب مي‌شود.
| اطلاعات كلي | |
|---|---|
| نام رسمي: | بجنورد |
| كشور: | ايران  |
| استان: | خراسان شمالي |
| شهرستان: | بجنورد |
| بخش: | مركزي |
| نام محلي: | بجنُرد |
| نام‌هاي قديمي: | بيژن‌گرد |
شهر كنوني بجنورد در حدود سال ۱۱۰۰ق/۱۶۸۹م به وسيله تولي‌خان دوم، يكي از اميران كرد شادلو بنا شد و پس از آن‌كه در فتنه حسن‌خان سالار (۱۲۶۳ق/۱۸۴۷م) به شدت آسيب ديد، بار ديگر به دست فرزندان تولي‌خان مرمت شد.
پيش از شهر كنوني و حتي پيش از ظهور و سقوط بيژن‌گرد، مركز ناحيه جايي مي‌بوده‌است به نام جرمگان كه در جريان حمله مغول ويران گرديد. تپه باستاني‌ِ چرمغان در كناره شهر كنوني بجنورد، بازمانده ويرانه‌هاي آن شهر است.
ظاهراً جرمگان، شهركي كوچك، پررونق و آباد بوده و بجنورد كنوني در جوار آن به‌وجود آمده‌است. امروزه حدود و گسترهٔ اين شهرك در حاشيهٔ شهر بجنورد، نشانگر پيشينهٔ كهن و رونق آن در سده‌هاي آغازين اسلامي است.
به استناد متون تاريخي در سده‌هاي پنجم تا هشتم هجري، بخش وسيعي از ناحيهٔ بجنورد، مسكوني و آباد بوده‌است. در آغاز دوران مغول و تيموري، منطقهٔ بجنورد نيز مورد آسيب‌ها و خسارات فراواني واقع شد.
نتايج بررسي و پهنه‌بندي محوطه‌هاي باستاني نشان داده‌است، نقاط باستاني شناسايي شده، متعلق به دوران ميان‌سنگي هزارهٔ چهارم تا هزارهٔ اول پيش از ميلاد، نقش مهمي را در شكل‌گيري زيست‌گاه‌هاي اوليه در حاشيهٔ رودخانه اترك ايفا نموده‌اند. اين منطقه، در دوران ماد و هخامنشي، بخشي از ساتراپي پارت قلمداد مي‌شده و از دورهٔ اشكاني، در اين ناحيه ۸ زيستگاه، در بخش راز و جرگلان، ۳ مورد در بخش مركزي و نيز ۵ زيستگاه در شهرستان مانه و سملقان شناسايي شده‌اند. وجود بناي سنگي موسوم به اسپاخو، از آثار تاريخي دورهٔ ساساني نيز، نقش و اهميت خراسان شمالي را در اين دوران روشن مي‌نمايد. علاوه بر آن، منطقهٔ بجنورد در صدر اسلام، در ارتباط فرهنگي ـ اجتماعي جدي با ديگر نقاط ايران قرار داشته و از آن نواحي تأثير گرفته‌است. در آن دوران قسمت‌هاي عمده‌اي از منطقهٔ آباد و مسكوني بوده‌است. مؤلف تاريخ سيستان، ناحيهٔ امروزي بجنورد را به عنوان بخشي از سرزمين نساء معرفي نموده‌است و در سال‌هاي آغازين قرن دوم هجري، اين منطقه جزئي از قلمرو بزرگ حكومت طاهريان به‌شمار مي‌آمده‌است.
ابن‌ابواصيبه نيز در ذكر مناطق بجنورد آورده‌است كه: «ابن سينا، دربار علي‌ابن‌مأمون را در خوارزم ترك گفت و به طوس، شوقان، طبر و سملقان و جاجرم و بالاخره به جرجان رفت». مؤلف نامعلوم حدودالعالم، از نخستين كساني‌است كه از چرمغان نام مي‌برد و مقدس نيز آن را جزئي از ناحيهٔ نساء برشمرده‌است.
یک دیدگاه