مارقوش – آنهمحمد بیات: جمعیت فرهنگی، هنری مختومقلی کلاله در 109 مین نشست خود را به بررسی آثار و زندگی شاعر بزرگ ترکمنستان بردینظر خداینظرف اختصاص داد ابتدا محمدصفا خانی نوجوان کلالهای شعر قالمازلار را دکلمه کرد سپس زندگینامهی نویسندهی مبارز ترکمن خدر دریایف توسط نیما حالیپور به حضار قرائت گردید.
آثار بردینظر خداینظر به همت شاعر نور یاغدی زیارتی جمعآوری و طی نشستی در سالن آمفیتاتر ادارهی فرهنگ و ارشاد اسلامی به حضار ارائه گردید.
زیارتی گفت: بردینظر خداینظر علاوه بر سرودن اشعار بسیار، نویسندهای پرکار بوده است وی علاوه بر شعر تبحر خاص در نمایشنامهنویسی و و رمان داشتهاند، نوریاغدی زیاتی افزود: شخصیتهای فرهنگی ادبی بسیاری در خصوص شخصیت ادبی وی اظهار نظرهای کردهاند.
از جمله شاعر بلند آوازهی ترکمن کریم قرباننفس در خصوص بردینظر گفتهاند: اگر در بین بزرگان شعر و ادب ترکمنستان کسی را انتخاب نمایم ذهنم به بردینظر آقا ذوم میکند، آثار وی در عرض 20 سال توانست مخاطبان بسیاری جذب نماید.
آتامراد آتا بایف نیز میگوید: نوشتههای بردینظر خداینظر با روحیات ترکمنها همخوانی دارد. نوشتههای وی تاثیر بسزایی برای مخاطبان و خوانندگان داشت.
شاعر قاقابای الیاساف دربارهی خداینظر گفته است:
امثال بردینظرها در بین نویسندگان ترکمنستان بسیار اندک است، ظهور چنین شخصیتی بین ترکمنها بندرت اتفاق خواهد افتاد.
شاعر نوریاغدی زیارتی در سه بخش سرودها و نوشتههای شاعر معاصر ترکمنستان بردینظر خداینظراف را بررسی کردند (زحمت، جنگ، عشق)
بردینظر شاعری صلحطلب بوده است، در اشعار وی طلبصلح و آسایش موج میزند شاعر معاصر ترکمن در موضوعات مختلف توانایی سرودن اشعار را داشتهاند او در اواخر عمرش به حج میرود، یکی از آثار ارزشمند آن در کشورهای غربی به زبان عربی ترجمه و توزیع میگردید و مخاطبان بسیاری پیدا میکند، خداینظرف به کشورهای مختلفی سفر میکند، غالبا روشنفکران، دانشجویان و اساتید دانشگاه طرفدار آثار او بودهاند بردینظر آقا به آثار «قزغین چول» صحرای گرم، به شهرت رسید این مجموعه طرفداران بسیاری داشت، شاعر بزرگ ترکمنستان اواخر عمرش از تمامی کارها بازنشسته و تنها به نویسندگی اکتفا کرد و تمام وقت خود را وقف فرهنگ و ادب کردند، خداینظرف در سال 1950 میلادی در سن 23 سالگی به نویسندگی در بخش ادبیات روی میآورد، و کتاب آلتین عصر (عصر طلایی) وی در سال 1954 میلادی منتشر میشود، قبل از آن در سال 1943 و 1947 میلادی کتابچههای اشعار آن شاعر شوریده به صورت گسترده بین علاقمندان به شعر و ادب چاپ و پخش میشود.
خداینظر شاعر و نویسندهی بزرگ ترکمن در بدترین شرایط از نوشتن خسته نشده است وی آثار خود را به روشنفکران و دانشگاهیان و دانشجویان اهدا میکرد.
او علاوه بر نوشتن، خستهگیناپذیر کار میکرد، در احداث کانال بزرگ قرهقوم دستی داشته است و داوطلبانه در آنجا در صحرای قرهقوم در سختترین شرایط کار میکند.
بهترین دوران زندگی ادبی بردینظرآقا در آن دوران در ذهنش تداعی میشود. کار در قرهقوم، میادین جنگ جهانی دوم بخشهای مختلف شعری او را تشکیل میدهد.
در آثارش زحمتکشان و قهرمانان واقعی را مدنظر داشته است.
شاعر خودش زیارتی در بخشی از سخنان خود اضافه کرد: تاثیر جنگ جهانی دوم و سازندگی بعد از جنگ و احداث بزرگترین کانال جهان (قرهقوم) در روحیات و خلق آثار شاعر معاصر ترکمنستان تاثیر بسزایی داشته است. بردینظر آقا در خصوص صحرا قرهقوم ترکمنستان و صحرای قزاقستان مقایسهی ویژه دارد.
در صحرای قرهقوم ترکمنستان بعد از احداث کانال آبادانی و کشت غلات و پنبه تاثیر ویژهای در اقتصاد منطقه دارد بدون اینکه به محیط زیست تاثیر منفی بگذارد اما در صحرا قزاقستان پایگاه فضای، اتمی و هستهای احداث میشود که دو صحرای متفاوت، طبیعت بکر به دست انسان متحول میشود، مقایسه دو صحرای همسان اما بعد از مدتی متفاوت شاعر را به سرودن اشعاری زیبا وا میدارد.
منگ دوغولان یریمده آقار سو یوغدی= در زادگاه من آبی نیست
منگ دوغولان یریمده اوت بیتهناق= در زادگاه من علفی نیست
در اشعار شاعر علاقهی وی به صحرای قرهقوم و متفاوت بودن با صحرای قزاقستان بعد از تغییر تحول به دست انسان موج میزند.
بردینظر آقا در خصوص عواقب وخیم جنگ جهانی و مجروحان و مفقودان و بازماندگان جنگ سرودههای منحصر به فردی دارد او حافظ صلح و علیهی جنگ نوشتههای پرباری دارد. خداینظر میگوید: بگذار مردم، ملتها تاریخ خود را در آسایش بنویسند، تاریخ غیر واقعی هرگز تاریخ نخواهد بود، ایستادگی در مقابل جنگطلبی و آرامش و صلح برای انسانها الزامی است.
بردینظر خداینظر بعد از میان سالی منظومههای عشقی میسراید. آثار عشقی او با اشعار عاشقی دیگر شاعران متفاوت است، اشعار عشقی بردینظر ساده و روان میباشد، وی عشق را مقدس خطاب میکند (کرامتلی سویگی) خداینظراف همچون مختومقلی به عشق واقعیاش نمیرسد. وی علاوه بر شعر آثار افسانهای بسیاری خلق کرده است. اشعار بردینظر متفاوت است با آثار بقیهی شاعران او آثار بسیاری خلق و عالم بزرگ ترکمن میباشد. به قولی بردینظر خداینظر دریاست با توجه به اینکه دوران بردینظر آقا عصری متفاوت بوده است.
جا دارد آثار و مجموعهی اشعار و کتابهای بردینظر خداینظر نویسندهی بزرگ ترکمن در سمینارهای مختلف مورد بررسی قرار بگیرد در وقت اندک تنها بخش کوچکی از آن بحث و بررسی گردید.
** در خاتمهی سخنرانی نوریاغدی زیارتی: شاعران انجمن شعر و ادب ترکمن میراث رجب مختوم، حکیم قزلجه، عاشرمحمد رئوفی ( قولاق) ضمن تقدیر از مدیران جمعیت مختومقلی کلاله سرودههای خود را قرائت کردند.
رئوفی ضمن قرائت اشعار از زنده یاد منصور خجسته یکی از اعضای انجمن میراث یاد کرد حکیم قزلجه یکی از علاقمندان به بردینظر آقا طی مطلبی کوتاه و قرائت اشعار آن شاعر شوریده گفت: بردینظر خداینظر در آثار خود ملت را به ادب و اتحاد دعوت میکند. (ایزیمزه قالچاغلارا مدت بر بختی بیزه ارزان برمه قمت بر) (به بازماندگان صبر بده، موفقیت را به ما آسان نده)
در پایان هنرمندان مناف، آرمین ارازنیا و حاجیگلدی گرکزی هنرنمایی کردند.
1- فرهیختهگان ترکمن صحرا در این نشست حضوری صمیمی داشتند.
2- مدیر جمعیت مختومقلی منصورنامی دست اندرکان ممیزاده- ارازی- برزین و … در ورودی سالن منتظر مهمانان بودند و خوشآمد صمیمی و عرض ادب ویژه داشتند.
3- نشست جمعیت فرهنگی هنری مختومقلی کلاله آخرین هفتهی هرما برگزار میشود.
4- حاجیمحمد خدری خبرنگار پیشکسوت و عطاخانی خبرنگار رادیو حضوری در این نشست فعال داشتند.
گزارش تصویری این همایش به شرح ذیل میباشد.
سلام
بردی ناظار خدای ناظار از شاعران شهیر ترکمن است که بی شک شهرتش را مدیون شراره ی شعر و قدرت قلمش می باشد درین که گروهی سرگروهند و دیگری در گروهند شکی نیست ولی آنکه بخت با او یار بود بختیار گشت و آن دیگری از بخت بویی نبرد و شاید سرنوشت را نتوان از سر نوشت بااینهمه بردی ناظار خدای ناظار از بختیاران شعر و ادب ترکمن است که به تک و پوی پویندگی گام نهاد و جا پایی پایا و مانا در وادی شعر و ادب ترکمن بر جای گذاشت.درود و سپاس بر عظمت روح و اریکه ی قلمش