چطور اسب ایده آل خودمان را در ایران پیدا کنیم؟
برای پیدا کردن اسب مناسبتان برای سوارکاری باید اول به چند نکته توجه کنید:
چندسالتان است؟
سوارکاری‌تان در چه سطحی است؟
چقدر می‌خواهید برای این کار هزینه کنید؟
در چه رشته‌ای می‌خواهید کار کنید (پرش، درساژ، استقامت، فقط برای تفریح)؟
قد و وزنتان چقدر است؟ بلندید یا کوتاه؟ چاقید یا لاغر؟
در تهران معمولا 90 درصد سوارکاران پرش کارند: در این رشته سه گروه اسب پرش در ایران وجود دارد:
اسبی که به “دو خون” معروف است؛ نژاد ترکیبی اسب ترکمن یا عرب ایرانی با نژادهای خارجی که بیشتر تروبرد، اسب کورس انگلیسی، یا دیگر نژادهای خارجی موجود در ایران هستند.
اسب “خالص ترکمن”؛ که به دو دسته ترکمن آخال تکه و ترکمن یوموت تقسیم می‌شود.
و گروه سوم که تمام اسب‌های خارجی وارد شده به ایران هستند که به عنوان اسب‌های پرش وارداتی شناخته می‌شوند.
نمونه‌ای از اسب دو خون پرشی:
یک اسب، اسب دوخون ورزیده و ماهر که خوب آموزش دیده باشد در حال حاضر در ایران حدود 8 تا 25 میلیون تومان ارزش دارد. قیمت این نوع اسب به اصل و نسب و همچنین به میزان آموزشی که دیده است بستگی دارد. همچنین تعداد بُردهای یک اسب در مسابقات پرش روی قیمت آن تاثیر زیادی دارد.
اسب‌های دوخون معمولا اسب‌هایی باهوش و سالم هستند و برای سوارکاری اسب‌های خوبی به حساب می‌آیند – در واقع باید از فرد مطمئنی خریداری شوند! چون اسب‌های زیادی هستند که هم از نظر جسمی و هم از نظر روانی تخریب شده‌اند و بهتر است قبل از خرید با یک دامپزشک خوب مشورت کنید تا اسب مورد نظرتان را بررسی کند.
نمونه‌ای از اسب ترکمن آخال تکه:
اسب ترکمن خالص آخال تکه در حال حاضر حدود 9 تا 35 میلیون تومان ارزش دارد. این قیمت به اصل و تبار این اسب و تعداد رقابت‌هایی که در آنها موفق بوده بستگی دارد، و علاوه بر این شکل بدن و قدرت جسمانی اسب آخال تکه در تعیین قیمتش نقش دارد. در کل مادیان‌های آخال تکه بیشتر از نریان‌ها طرفدار دارند، چون خیلی آرامترند و بعد از استفاده در پرش می‌توانند برای کشش به کار بروند.
نریان‌های ترکمن معمولا خیلی شجاع و با اعتمادبنفس‌اند و به خاطر همین برای سوارکاران مبتدی مناسب نیستند.
اسب ترکمن آخال تکه مناسب سوارکاران ریز جثه‌تر و لاغرتر است و برای خانم ها انتخاب خیلی خوبی است، چون اسب باهوشی است و کنترلش راحت است، حساس است و علاوه بر این، اسب آخال تکه اسب بسیار زیبایی است.
اما اسب ترکمن یوموت حدود 3.5 تا 15 میلیون تومان قیمت دارد (قیمت‌ها خیلی متفاوت است و بستگی به فروشنده دارد). در کل درمورد این اسب هم همان نکاتی اهمیت دارد که درمورد اسب ترکمن آخال تکه بیان کردیم. اسب یوموت که در شمال ایران به شکل وحشی هم زندگی می‌کند، اسب بسیار قدرتمندی است و اعتمادبنفس و شجاعتش حتی از اسب ترکمن آخال تکه هم بیشتر است.
اسب ترکمن یوموت به اندازه اسب آخال تکه خوش اندام نیست و معمولا از آن کوچکتر است. این اسب عموما برای افرادی مناسب است که عاشق این نژاد ایرانی هستند. اسب یوموت می‌تواند یک اسب پرشی خوب بشود، اما محدودت‌های خودش را دارد، چون اولا که جثه کوچکتری دارد و نریان‌هایش بسیار خودسر و مستقل هستند و کنترل کردنشان سخت است.
اسب ترکمن یوموت نیاز به یک سوارکار با پشتکار و صبور دارد که بتواند با این نژاد اسب‌های خیلی حساس ارتباط درستی برقرار کند. به هیچ وجه نمی‌شود به این نوع اسب زور گفت!
نمونه‌ای از اسب هانوورین:
و پایین‌ترین اولویت انتخاب به اسب‌های پرشی وارداتی تعلق می‌گیرد:
قیمت این نوع اسب‌ها خیلی متفاوت است و به نژاد و کیفیت پرش آنها بستگی دارد؛ در ایران نژادهای اسب آلمانی مثل هانووری، اولدنبرگر و هولشتاینر بیشتر است. اسب‌های آلمانی اسب‌های گران‌قیمتی هستند، چون کار در آلمان خیلی گران است و اسبی که خوب آموزش دیده باشد هزینه زیادی برداشته است. مهم‌ترین نکته هزینه وارد کردن این نوع اسب‌های خارجی است که بی‌نهایت گران تمام می‌شود. یک اسب آلمانی آموزش دیده از 35 تا 150 و حتی 200 میلیون تومان قیمت دارد، که بسته به اصل و نسب، فرم اندام و تعداد مسابقاتی که برنده شده تعیین می‌شود.
درمورد دیگر نژادهای اسب اروپایی هم همینطور است؛ مثلا نژاد اسب KWPN هلند، سل فرانس (فرانسه)، یا نژادهای روسی (راشن بریدز). طیف قیمت این نوع اسب ها از 35 تا 100 میلیون تومان است.
در کل یک سوارکار مبتدی و تازه کار بهتر است کارش را با یک اسب دوخونِ تربیت شده و کمی سن‌دار (از سن 7 تا 12-14 سال) شروع کند. این اسب‌ها کارشان را خیلی خوب انجام می‌دهند، سوارکاران جوان می‌توانند چیزهای زیادی از آنها یاد بگیرند، و بعدا که تجربه و مهارتشان بیشتر شد می‌توانند یک اسب خارجی یا ترکمن خالص ایرانی بخرند. در نهایت همه چیز بستگی به این دارد که چقدر بخواهید و بتوانید هزینه کنید.
اسب داشتن و نگه داشتن در یک اصطبل قابل قبول در ایران ماهانه حدود 700 هزار تا 1 میلیون تومان هزینه دارد .برای باکس، تغذیه، دامپزشکی و آموزش.
آینده NEXT
با انجام مطالعات ژنتیکی و اصلاح نژاد در اسب‌های آخال تکه از آنها به‌خوبی می‌توان برای سواری‌های استقامتی مسابقات درساژ و غیره استفاده کرد. همچنین می‌توان نحوه راه رفتن در این گونه را به‌عنوان یک معیار مناسب برای انتخاب و اصلاح نژاد آن در نظر گرفت.
منابع و پانوشت‌ها:
کوههای آلتایی: ( به روسی : Алтай Altay، به مغولی : Алтай، به چینی : 阿尔泰山脉 ) نام رشته‌کوهی است در آسیای مرکزی و بین کشورهای مغولستان، روسیه، چین و قزاقستان واقع است و سرچشمه رودهای ایرتیش و اوبی است. از باخترِ دشت سیبری ( ْ81 طول شرقی) به سوی جنوب خاوری به سمت دشت گویی ( ْ106 طول شرقی) و از حوضه رود ایرتیش و دزونگاری (زونگاری) تا کوههای سایان کشیده شده و بیش از ۲۰۰۰ کیلومتر درازا دارد . بعضی نام آلتای را، که نخستین‌بار در دوران قالموق آمده است، به واژه مغولی آلتان (طلا) مربوط دانسته‌اند، ولی این نکته هنوز ثابت نشده‌است.[۱
آلتای جای بی نظیری است که طبیعت خلق کرده است. توریست‌های اروپایی که با گذشت هر سال توجه بیشتری به این جا می کنند، آن را « سوئیس سیبری» می‌نامند.
آلتای، مرتفع ترین منطقه کوهستانی سیبری است که از شمال – غرب به جنوب – شرق به طول بیش از دو هزار کیلومتر کشیده شده است. در این منطقه تقریباً هیچگونه کارخانه صنعتی وجود ندارد.
هر توریستی می تواند چیزی دلخواه خود در آنجا پیدا کند. دوستداران طبیعت می توانند در جنگل های کاج گردش کنند و به نظاره دشت های بیکران بایستند و دوستداران گردش های خطرناک می توانند بر رودخانه‌های خروشان قایقرانی کنند و یا به بیابان گردی بروند و برای دوستداران کوهنوردی، همه چیز مهیاست. علاقمندان به قوم شناسی می توانند آداب و رسوم مردم بومی آلتای را مورد مطالعه قرار بدهند و با آنها آشنا بشوند.
مرتفع ترین قله سیبری – کوه « بلوخا» بیش از 4500 متر از سطح دریا در آنجا قرار دارد. هر چند صعود به قله اورست بمراتب دشوار تر است، اما صعود به قله « بلوخا» نیز در بین کوهنوردان یک دستاورد خود ویژه به حساب می آید.
آب رودهای آلتای، پاک ترین آبهای روسیه به حساب می آید. نهرهای کوچکی که از کوهها جاری می شوند به رودهایی مبدل می شوند که تعداد زیادی از آنها بمانند آبشاری خوش منظره و زیبا از صخره ها به پایین فرو می ریزند.
رودهای آلتای بهترین سرگرمی را برای دوستداران ورزش های خطرناک آبی فراهم می کند. بزرگترین رود آلتای – «کاتون» نام دارد که سرچشمه آن در کوهپایه « بلوخا» ست. کاتون – شاهرگ آبی آلتای کوهستانی است. ورزش کاران باتجربه با آن خیلی خوب آشنا هستند.
سحرآمیزترین جا در آلتای را فلات « اوکوک» می نامند که این فلات کوهستانی در ارتفاع بیش از 2500 متری از سطح دریا واقع است. از دوران باستان این محل ، یک محل مقدس در بین ساکنان بومی تلقی می شده است.
این محل نه تنها برای دوستداران طبیعت، بلکه باستان شناسان جالب است. در آنجا هزاران قبر و آرامگاه وجود دارد. یک راه صعب العبور ، فلات « اوکوک» را به دنیای خارج پیوند می دهد. توریست ها با اتومبیل می توانند از طریق جاده « چویسکوم» تا ایستگاه های کوهستانی بروند. اما قسمت بعدی این مسیر به سمت جنوب را می توان فقط با خودروهای ویژه طی کرد.
البته استراحت در آلتای کوهستانی بیشتر به درد توریست هایی می خورد که از ماجراجویی نمی ترسند و دوست دارند تعطیلات خود را بطور فعالی بگذرانند. اما آلتای چیزهایی دارد که برای دوستداران استراحت آرام به توریست ها پیشنهاد کند. در این اواخر استراحتگاه ها و هتل های زیادی در آنجا ساخته شده است. همچنین معتقدند که آب آنجا از خصوصیت درمانی و شفا بخشی برخوردار است. در نقاط کوهستانی آلتای، انواع دانه ها و گیاهان جنگلی رشد می کنند که از خصوصیات درمانی برخوردارند.
در زبان روسی از ترکیب لغوی – کوههای طلایی استفاده می کنند که به معنای ثروت بی حد و مرز ، سعادت و شکوفایی غیر قابل تصور است. کوههای طلایی آلتای واقعاً هم گنجینه ثروت های طبیعی است که هر کس که با آن تماس یابد، خود را فوق العاده خوشبخت احساس خواهد کرد.
1 – تبارنامه ی اسب ترکمن ، نشر انجمن سلطنتی اسب ، 1355 ، صفحات 19 و 4
2 – همان ماخذ ، صفحه 12 .
3 – فصلنامه دنیای اسب ، شمارۀ 17 ، زمستان 1387 ، صفحه 25 .
4- تاریخ سیاسی و اجتماعی ترکمن ها – سایت ترکمن
5- کتاب سیری درتاریخ سیاسی ، اجتماعی ترکمن ها، امین الله گلی ، نشر علم ، 1366.صص 150-1652-کارمیدانی نویسنده درترکمن صحرای ایران .
کلمات کلیدی :
نژادهای اسب – تاریخچه اسب- خصوصیات اسب ترکمن- یموت- آخال تکه- تیره های اسب ترکمن- پوشش اسب- زیور اسب- مسابقات اسبدوانی-
به نقل از سایت مارقوش
گردآوری و تنظیم : یاشار نیازی
منبع:
مارقوش / دايرة المعارف ترکمن صحرا
www.margush.ir
telfax: 0172-2221228
tel: 0172-2291449
mob:+98 9392291449
استفاده از مطالب سايت با قيد منبع مانعي ندارد.
