تورکمنستانینگ بایداغی حاقدا
مارقوش تورکمن صحرا – تورکمنستان: بیلشیمیز یالی هر ییلینگ فورال آیینینگ 19 دوقوزونه ترکمنستان اوزونینگ شهراتلی همده روشن عمومی ملّی بایرامینی-دولت بایداغینینگ گونینی،یوردینگ اؤز بولوشلیلیغی شعله لندیریأن، اونینگ اؤز اختیارلیغینی آیدینگ و شرطلی گؤرنوشده جانلاندیریان، دولت حأکیمیتینینگ بو رسمی نشاننینگ تصدیقلانان گونینی خلق کؤپ چیلیگینینگ قادناشماغیندا دولت درجهسینده اولی بویسانچ و شادلیق بیلن دابارالی بللأپ گچیأر.
ترکمنینگ یاشیل توغی-دولتینگ حأکمی یتینی، قاراشسیزلیغینی و آغزی بیرلیگینیجانلاندیریان،خلقنگ خاطیراسینی و مرتبهسینی،اونینگ آزادلیغی و اؤز باشداقلیغا بولان آرزوولارینی صوراتلاندیریان یوردینگ گچمیشینی،و شو گونینی و گلجگینی اؤزونده جِملهیأن اساسی نشانلارینگ بیری دیر. قانونی اساسدا هم، ترکمنینگ باش قانوننینگ15-نجی ماده سیندا شیله دییلیأر: «ترکمنینگ اؤز اختیارلی دولت حوکومیندأکی نشانلاری-دولت بایداغی،دولت توراسی،دولت ثناسی باردیر.«بایداق،توغرا،ثنا،قانون اساسیندا قبول ادیلیأر و قورالیار»ترکمن دولتینینگ بو رسمی نشانلاری اونینگ عمومیلاشدیریپ کشبینی دوزمک بیلن یورت حقیندا بلّی بیر درجهده مغلومات بریأرلر بو تفاوتلاندیریجی بلگیلریوزونه عمولاشدیریپ چکیلن شکللرینگ مضمونی بیلن، ترکمنلر غاراشسیز-بیطاراپ ترکمنستان حقیندا، ترکمن ملّتینینگ تاریخینداقی دورلی ایّاملارنینگ باغشلانشیغی،اونینگ آغزی بیرلیگی و جبسلیگی،پاراخات دورموشینگ و اؤسیشینگ اصللی مقصدلاری اوغرونداقی تاغاللالاری بارادا توتوش دنیا خلقلارینا خبر بریأرلر.اولار ترکمنلرینگ ملّی خأصیتینه لایئق گلیأر،اولارینگ اؤز بولوشلیلیغینی،دأپ لرینی و دستورلارینی شعلهلندیریأر. بیزینگ خلقمیز همیشه آراسسا آسمانی، یر یوزونده پاراخات چیلیغی آرزوو ادیپدیر. شول آرزوو هم دولت نشانلاریندا اؤز مناسیپ اورنینی تاپیپدیر.،اونینگ اساسیندا جعمیغاتینگ مکأم جبسلیگی اوستونلیکلی اؤسیشینینگ اغتبارلی گروی دیئن فکر قویوپ دیر.ترکمن توغی! اوندا پدرلرینگ مدام ایسلأن فراغینینگ هوأسلأنی،گچن یولینگ تاریخی شو گونینگ مرتبهسی،گلجگینگ اینامی لاوردایار. تاریخا سر سالسانگ شو گونکی ترکمن توغینینگ گچن تاریخنگ هم خلقمیزینگ اؤزی یالی قدیمیتدان قایدیاندیغینا گؤز یتریأرسینگ تاریخچی کوینت کورسیروف باریب،اود پارازلار دوورینده دینگه بیر یوریشلرده دأل ایسأم، بایرامچیلیق، دابارالاریندا هم بایداغینگ شهراتلاندیریأندیغینی، قورقوت آتادا اؤز نوروز بایرامیندا یوزونه گونینگ، آیینگ و یلدیزینگ صوراتی چکیلن بایداغینگ قالدیریلاندیغینی، مرتبهلی آداملارینگ آط اوستونده اونی گؤتریپ،معرکأنینگ اؤنگوندن گچیأندیگینی یازیپدیر. سونگا باقا آی بیلن سکیز بورچلی یلدیزلارینگ شکلی چکیلیپ دیر. سکیز بورچلی بولماغینینگ سبأبی بولسا ایر زمانلاردا طاراپلارینگ دؤرت دألده سکیز دییلیپ کسگیتلنمگیندندیر.گون دوغارینگ و گون باتارینگ،دمیر غازیغینگ،گون اورتانینگ آرالیغینداقی طاراپلاری ائلری-غایرا،یوقاری،آشاق دیمک بیلن کسگیتلأپدیرلر. یاغنی ترکمنینگ یولینینگ سکیز طاراپا هم آچیقلیغنینگ نشانی سکیز بورچلی یلدیز حسابلانیپدیر. هر دوورینگ اینانچ لارینا گؤرأ اؤز نشانلاری بولوپدیر بیزینگ ایّام میزدان اؤنگ 5-نجی عصردا گِردوت بولسا توران ماسساگتلرنینگ توغوندا و تورهسینده گونینگ شکلنینگ ایچینده دنیاده اینگ یندام حسابلانیان آطنگ یرلشدیرلندیگی بارادا یازیپدیر حاضرکی برقرار ترکمن دولتینینگ توراسیندا هم آطنگ شکلی باردیر. گوندوغاری اِورِهنیجی ب،آ، تورایف شومر«سومرلر» دوورینده قدیمی مرودا یوریشی تورالاریندا بورگیدینگ ،پادشاهلیق توغوندا بولسا همای قوشینینگ شکل لنندیگی بارادا یازیپ دیر.قاراخانلی ترکمن دولتینینگ زماناسیندا یاشاپ گچن بییک عالم محمود کاشغیرلینینگ علمی ایشلرینده بولسا ترکمن توغلاریندا آیینگ هم یلدیزینگ صوراتینینگ بولاندیغی بیان ادیلیپدیر.ل،ن،گومیلی حزر یاقا ایلاتینینگ ایرکی دووردأکی تاریخی بارادا یازان ایشینده پارفیا دولتینینگ شاهلارنینگ توغوندا و توغراسیندا یلانی قیسیملاپ اوتیران 3 کللهلی بورگیدینگ شکللنن دیرلندیگینی گؤرکزیپدیر. مألیک شانینگ، سلطان سانجارینگ توغوندا آیینگ و سکیز بورچلی یلدیزینگ بولاندیغینی، حتّی اولارینگ سونگا باقا بناگارلیک صونغاتینا گچندیگی بارادا تاریخی چشمهلر خبر بریأر.ترکمن توغی دورلی وقتدا دورلی،رنگکده بولان بولسادا اییاملارینگ کؤپیسینده یاشیل رنگکلی بولوپدیر. برقرار دولتینگ باختیارلیق دوورینده ترکمنستانینگ دولت بایداغی دنیاده تانالیار. بیرلشن ملّتلر قوراماسینینگ اؤنگونده دنیا دولتلرنینگ بایداقلارنینگ آراسیندا توتوش خلقی باختیارلیغینی بیان ادیب یاشیل بایداغمیزینگ پاسیرداپ دورماغی هر بیر ترکمن رایتینی شیله هم بوتین دنیا ترکمنلرینی بویساندیریار
25/ 11/1393هـ ش
«Түркменистан Байдагы»
Билшимиз ялы, хер йылың февраль айының 19-на Түркменистанөзүниңшөхратлыхем-де рөвшенумумымиллибайрамыны – Дөвлетбайдагыныңгүнүни, юрдуңөзболушлылыгынышөхлелендирйән, онуңөзыгтыярлыгыныайдыңвешертлигөрнүшдеҗанландырян, дөвлетхәкимиетиниңбуресминышаныныңтассыкланылангүнүнихалккөпчүлигиниңгатнашмагындадөвлетдереҗесиндеулыбуйсанчвешатлыкбиленгиңдендабаралыбелләпгечйәр.
ТүркмениңяшылТугы – дөвлетиңхәкимиетини, гарашсызлыгынывеагзыбирлигиниҗанландырян, халкыңхатырасынывемертебесини, онуңазатлыгавеөзбашдаклыгаболанарзувларынысуратландырянюрдуңгечмишини, шу гүнүнивегелҗегиниөзүндеҗемлейәнэсасынышанларыныңбиридир. Кануны эсасдахем, ТүркменистаныңКонституциясының 15-нҗи маддасындашейледийилйәр: «Түркменистаныңөзыгтыярлыдөвлетхөкмүндәкинышанлары – Дөвлетбайдагы, Дөвлеттуграсы, Дөвлетсенасыбардыр. Байдак, Тугра, Сена канун эсасында кабул эдилйәрвегораляр».
Түркмендөвлетиниңбуресминышанларыонуңумумылашдырыланкешбинидүзмекбилен юрт хакында белли бирдереҗедемаглуматберйәрлер. Бутапавутландырыҗыбелгилерйүзүнеумумылашдырыпчекиленшекиллериңмазмуныбилен, түркменлервеГарашсыз, БитарапТүркменистанхакында, түркменмиллетиниңтарыхындакыдүрлиэйямларыңбагланышыгы, онуңагзыбирлигивеҗебислиги, парахатдурмушыңвеөсүшиңасыллымаксатларыугрундакытагаллаларыбарадатутушдүнйәхалкларына хабар берйәрлер. Олартүркменлериңмиллихәсиетинелайыкгелйәр, оларыңөзболушлылыгыны, дәплериниведессурларынышөхлелендирйәр. Бизиңхалкымызхемишеарассаасманы, Ерйүзүндепарахатчылыгыарзувэдипдир. Шоларзувхемдөвлетнышанларындаөзмынасыпорнунытапыпдыр, онуңэсасындаҗемгыетиңмәкәмҗебислигионуңүстүнликлиөсүшиниңыгтыбарлыгиревидир диен пикиргойлупдыр.
ТүркменТугы! Ондапедерлериңмыдамисләни, Пырагыныңхөвесләни, геченёлуңтарыхы, шу гүнүңмертебеси, гелҗегиңынамыловурдаяр. Тарыха сер салсаң, шу гүнкитүркменТугуныңгечентарыхыңхемхалкымызыңөзи ялы, гадымыетденгайдяндыгынагөзетирйәрсиң.
Тарыхчы Квинт КурсийРуфбарып, отпаразлардөврүндедиңебирйөришлердедәлэйсем, байрамчылыкдабараларындахембайдагыңшохратландырыляндыгыны, Горкутата-да, НоврузбайрамындайүзүнеГүнүң, Айыңвейылдызыңсуратычекиленбайдагыңгалдырыляндыгыны, мертебелиадамларыңатүстүнде оны гөтерип, мәрекәниңөңүнденгечйәндигиниязыпдыр. Соңабака ай биленсекизбурчлыйылдызларыңшекиличекилипбашлапдыр. Йылдызыңсекизбурчлыболмагыныңсебәбиболса, ирзаманлардатарапларыңдөртдәл-де, секиздийлипкесгитлененлигиндендир. Гүндогарың, гүнбатарың, демиргазыгың, гүнортаныңаралыгындакытарапларыилери, гайра, ёкары, ашакдиймекбиленкесгитләпдирлер. Ягнытүркмениңёлуныңсекизтарапахемачыклыгыныңнышанысекизбурчлыйылдызхасапланыпдыр.
Хер дөврүңынанчларынагөрә, өзнышанларыболупдыр. Бизиңэйямымызданөң, Vасырда Геродот болсатуранмассагетлериниңтугундаветуграсындаГүнүңшекилиниңичиндедүнйәдеиңйындамхасапланянатыңшекилиниңерлешдирилендигибарадаязыпдыр. ХәзиркиберкарартүркмендөвлетиниңТуграсындахематыңшекилибардыр.
ГүндогарыөврениҗиБ.А.ТураевшумерлердөврүндегадымыМервдейөриштуграларындабүргүдиң, патышалыктугундаболсахумайгушуныңшекилленендигибарадаязыпдыр. ГараханлытүркмендөвлетизаманасындаяшапгеченбейиктүркменалымыМахмытКашгарлыныңылмыишлериндеболсатүркментугларындаАйыңхемйылдызыңсуратыныңболандыгыбеянэдилипдир. Л.Н.ГумилёвХазарякаилатыныңиркидөвүрдәкитарыхыбарадаязанишинде Парфия дөвлетиниңшаларыныңтугундаветуграсындайыланыгысымлапотуранүчкеллелибүргүдиңшекиллендирилендигинигөркезипдир. Мәликшаның, СолтанСанҗарыңтугундаАйыңвесекизбурчлыйылдызыңболандыгыны, хатдаоларыңсоңабакабинагәрликсунгатынагечендигибарадатарыхычешмелер хабар берйәр. ТүркменТугыдүрливагтдадүрлиреңкдеболанболса-да, эйямларыңкөпүсиндеяшылреңклиболупдыр.
БеркарардөвлетиңбагтыярлыкдөврүндеТүркменистаныңДөвлетбайдагыдүнйәдетаналяр. БирлешенМиллетлерГурамасыныңөңүндедүнйәдөвлетлериниңбайдакларыныңарасындатутушхалкыңбагтыярлыгыны, Гарашсызлыгыны, Битараплыгыныбеянэдип, яшылТугумызыңпасырдапдурмагы хер биртүркменраятыны, шейлехембүтиндүнйәтүркменлеринибуйсандыряр.
Той-байрамыңбезеги, барыңда ил саламат,
Аркадагыңакёлундапасырда сен довамат.
Халкымызыңгуванҗы,
Милли лидер даянҗы,
Сен эрканапасырдасаң, илимрахат, юрт абат!
Пасырда сен, Байдагым,
Гувандыгым, сөйдүгим!