خلیل یزدانی / آق آباد: قالی ترکمن بیش از 5000 سال قدمت دارد این سند ماندگار و ارزشمند را که توسط مادران ما از گذر اعصار عبور کرده به نسل ما رسیده در کشور دوست و برادر ترکمنستان هر ساله جشنواره ای باشکوه به همت و تلاش رئیس جمهور ترکمنستان جناب آقای قربان‌قلی بردی محمداوف برگزار می‌شود.
قالی بعنوان یکی از نشانه‌های کشور ترکمنستان است که مردم این سرزمین با برپایی روز قالی دستباف ترکمن سعی در شناساندن این هنر قدیمی و سنتی خود در منطقه و جهان دارند. دولت و ملت ترکمنستان در راستای توجه ویژه به ارزش‌های مادی و معنوی خود، در سراسر این کشور جشن ملی «قالی دستبافت ترکمن» را با شکوه خاصی در قالب برنامه‌های مختلف از جمله نمایشگاه صنایع دستی ،برنامه‌های فرهنگی و نیز همایش بینالمللی قالی ترکمن با حضور مقامات عالی رتبه دولت ترکمنستان و نیز نمایندگان و کارشناسان کشورهای خارجی برگزار می کنند. امسال هم آخر ماه می جشنواره قالی دست بافت ترکمن در شهر زیبای عشق آباد با شکوه خاص برگزار خواهد شد. شرکت در مراسمات و جشن های ملی ترکمنستان باعث توسعه و تحکیم روابط در زمینه های مختلف فرهنگی، اقتصادی و سیاسی بین دو کشور دوست و برادر ایران و ترکمنستان خواهد شد. از آنجا ایران و ترکمنستان همیشه در صلح و آرامش در کنار هم زندگی مسالمت آمیزی داشتند و چه خوب است ما هم در این جشن سهمی داشته باشیم ما بنوبه خود این جشن ملی را به مردم دو کشور ایران و ترکمنستان تبریک عرض مین‌ماییم باشد که روابط همچنان پایدار باشد.
قالی ترکمن
نوشته: گل جهان قوچومووا
ترجمه: احمد جهانی
سند معتبر و سرآمدی از اعصار دور برخاسته و به روزگار امروز ما رسیده، همانا صنعت قالی بافی ترکمن می‌باشد. یادآوری نقش مادران، زنان و دختران ما در رسیدن این میراث مدنی و آداب و رسوم تحسین برانگیز از عصرهای دور تا به امروز مایه تحسین و افتخار استاین نکته را می توان با دقت در یادگارهای بجا مانده از مادرانمان که شایستگی خود در نازک ریسی و فشرده بافی را بخوبی نشان دادنده اند دریافت.
از روزگاران قدیم لوازم بیرونی خانه ترکمن ( آلاچیق ) از نمد بوده باشد قالی و پلاس و خورجین و جوال و نظایر آن داخل آن را تزئین می دهد.
هر کس که نگاهش به قالی ترکمن می افتد چشم از آن برنمی دارد. بی دلیل نیست که با دیدن قالی دستبافت ترکمن هزار نوع فکر و خیال دلت را یکسره با خود می برد. نگاهت بر روی هر قالی که می ایستد بی آنکه متوجه باشی از خود می پرسی که چگونه این هنر به چنین قدرت و چنین جذبه ای دست یافته است.
با دقت در بافت قالی ترکمن متوجه خواهید شد که به جهانی که در آن بسر می بریم شباهت دارد. قالی ترکمن از بخش توپراق به معنی تراب یا خاک شروع شده با نقش های کنارش ه نام « یاشئل سو- ýaşyl suw » نقش « عألم » به مفهوم گیتی و جهان، نقشِ تداعی کننده خورشید به نام « گؤلچه- gölçe » ، با نقش مرتبط با آسمان با نام های « آی گأدیک – aýgädik » و « ییلدیز – ýyldyz » تنیده شده است. حتی نقش هایی که بیانگر جانوران و گیاهان متفاوت نظیر « قوشلی گؤل – guşly göl » ، « قوچ بوینوز – goçbuýnuz » ، « پیشیک ایزی – pişik yzy » و …. می باشد در آن گنجانده شده است. پس از دقت و تعمق در اخلاص و همتِ صرف شده جهت به کمال رساندن این نقشهاست که به حس زیباشناختی، عقل و درایت، توانایی و استعداد بسیار بالای زنان چیره دست پی می بریم.
در این بافته ها که با غنای رنگها، زیبایی و تراکم نقش ها و نگاره ها از هم متمایز می شوند همنواختی طبیعت ترکمن را می توان ملاحظه کرد یعنی سپیدی قالی دستبافت ترکمن از روشنی مهتاب، سیاهی آن از سیاهی شب، زردی آن از نور خورشید، سبزی آن از چمنزارهای بهاری گرفته شده و سرخی آن به دشتی پر از گل لاله می ماند روح پاک و اراده روشن و نورانی ترکمن در آن دیده می‌شود.
در این زینت زیبا که با خود ویژگی و اعجاب انگیز خود طی هزاران سال در دنیا نمایان بوده است، تاریخ بزرگ، کمالِ برگشت ناپذیر و افتخار بی وقفه یک ملت است که دیده می شود شاید هم قدرت جادوئی قالی ترکمن در این باشد که ظرافت، مهر و الفت و ارزشمندی خود را از انگشتان زیباکار استادانِ قالیباف برگرفته است و به همین خاطر است که قالی دستبافت ترکمن ثبت شده در کتاب رکوردهای « گینس» ، در دنیای هنر جاودانه و ماندگار می‌باشد.
منبع: مجله دیار- چاپ ترکمنستان
Güljahan Goçumowa “Diýar” jurnaly
