نقل قول از نوشته‌های بلوک‌ویل(1) سفرنامه نویس فرانسوی در مورد اسب ترکمن
اسبان زیبا، در میان ترکمن‌هایی که من مدتی درپیش آنان زندگی کردم، بسیار کم بود. به نظر من علت کمبود اسبان زیبا به خاطر آن است که ترکمن‌های کوچ نشین، پیوسته با همسایگان در جنگ و ستیز هستند. اسبان ترکمن دو نوع هستند. نوع اول آن را تکه می‌نامند…
با توجه به نشانه‌ها و علامت‌های این نوع اسب می‌توان گفت خون اسب عربی را درخود دارد. این نوع اسب‌ها دارای قدی بلند و سینه نسبتاً تنگ هستند. سرهای کشیده این اسب‌ها ظریف و گردنشان بسیار قوی است. گوش‌های راست و پرجنب و جوش چون گوش‌های گوزن دارد.
چشم هایش سرزنده و نگاه‌هایش هوشیارانه است. بینی‌هایش کمی خمیده و سوراخ‌های آن گشاد است… قسمت کفل اسب کمی افتاده است. پاهای اسب، بلند، باریک، ظریف و درعین حال محکم و نیرومند است…
اسبانِ تکه بسیار مقاوم هستند و بسیار تند می‌تازند و به راحتی قابل کنترل می‌باشند…
در میان ترکمنان خراسان و حوالی آن، اسب‌هایی شبیه نوع تکه اما با جثه‌ای درشت‌تر یافت می‌شود، اما در بین این اسب‌ها نیز، اسبی که بتوان آن را زیبا نامید، بسیار کم است. قد و قامت برخی از اسبان، بی‌قواره، راه رفتن برخی ازاسب‌ها کند و سم برخی دیگر خراب و بسیار نازک است. نوع دیگر اسب در میان ترکمن‌ها، جنس یورغه است که میانه قد، پر زور و با یال‌هایی انبوه و بلند می‌باشد… چون این نوع اسب از منطقه یارقند آورده شده، بدین خاطر یورغه نامیده شده است.
بلوک‌ویل درباره مراقبت ترکمن‌ها از اسبان خود توضیح می‌دهد. در این جا خلاصه‌ای را ذکر می‌کنیم:
ترکمنان به طور مداوم و به صورت خستگی ناپذیر از اسبان خود مراقبت می‌کنند. اسبان در تابستان و زمستان در بیرون و هوای آزاد هستند. [اما] در زمستان اسب‌ها را با روپوش مناسب می‌پوشانند و برای حفاظت آنان از گزند بادهای تند زمستان، آن‌ها را در چاله‌های مخصوص نگهداری می‌کنند. در تابستان نیز با نمدهایی که روی اسب می‌اندازند جلوی تأثیر زیان آور نور سوزان خورشید را می‌گیرند. ترکمنان هیچگاه بیش از توان اسب، از اسبشان کار نمی‌کشند. وقتی که مجبور می‌شوند به سرعت اسب بتازانند، تمامی سنگینی خود را روی رکاب‌ها منتقل می‌کنند. یک ترکمن برای آن که اسب خود را بی‌خودی و بی‌جهت خسته و فرسوده نکند بیشتر از دو یا سه بار در مسابقات اسب دوانی شرکت نمی‌کند. جان کلام آن که ترکمن از اسب خود چون چشمانش مراقبت می‌کند و برای حفظ سلامتی آن علاقه و توجه فراوان از خود نشان می دهد…
———————————————————————————————————-
1- هانری دوکولیبوف بلوک‌ویل، افسر فرانسوی بود که در دوران سلطنت ناصرالدین شاه قاجار به ایران سفر می‌کند. در ذیقعده سال 1276 هـ.ق آغاز و در ربیع الاخر سال 1277 هـ.ق به اتمام می‌رسد.
منبع: مارقوش / دايرة المعارف ترکمن صحرا www.margush.ir telfax: 0172-2221228 tel: 0172-2291449 mob:+98 9392291449 استفاده از مطالب سايت با قيد منبع مانعي ندارد.
