مارقوش- عاشور محمد رئوفي*:
تا جايي كه مي‌دانم، حدود 30- 20 سالي است كه نوشتن و چاپ كتاب «دانشنامه مختومقلي» توسط استاد موسي جرجاني، در ورد زبان محققان و نويسندگان و بطور كلي اهل قلم تركمن قرار دارد و ما هر سال براي چاپ و انتشار آن روزشماري مي‌كنيم كه اين اثر ارزشمند هرچه زودتر چاپ شده و در اختيار علاقمندان و مختومقلي شناسان قرار بگيرد؛ تا اينكه فرصتي دست داد تا در اين خصوص با آقاي جرجاني گفتگويي داشته باشم. آنچه مي‌خوانيد، حاصل اين گفتگو مي‌باشد:
– آگاه شدم كه كتاب «دانشنامه مختومقلي» امسال چاپ شده و رو نمايي خواهد شد، لطفا در اين خصوص توضيح بدهيد؟
بله، من هم اميدوار بودم كه اين دانشنامه توسط مسئولان استاني امسال چاپ شده و در مراسم امسال مختومقلي رونمايي گردد؛ زيرا مسئولان جديد استانداري وعده داده بودند كه امسال حتما اين كتاب چاپ خواهد شد و من به دنبال اين اميدواري، نامه‌اي به استانداري گلستان نوشتم و رونوشت آنرا هم به دفاتر معاونان ايشان تحويل دادم و ضمنا نمونه همين نامه استانداري را براي پيگيري كار به تعدادي از نمايندگان استان گلستان در مجلس شوراي اسلامي و نيز به دفتر رياست جمهوري و دفتر وزير ارشاد، پست كردم كه عليرغم اين تلاش‌ها، متاسفانه مثل سال هاي گذشته چاپ كتاب تا اين لحظه ميسر نشد.
ضمنا آقاي دكتر منتظري، مدير كل محترم فرهنگ و ارشاد اسلامي استان گلستان كه دبير ستاد بزرگداشت مختومقلي در ستاد مستقر در استانداري مي‌باشند، هفته گذشته به‌من گفت: عليرغم اينكه من اين كار شما را يك كار فوق‌العاده ارزشمندي مي‌دانم، اما در ستاد بزرگداشت مختومقلي كه در استانداري مستقر است، گفتند كه اولا بودجه آن بايد ارزيابي شود و بعد چاپ كتاب مورد بررسي قرار گيرد و من بلافاصله ليست رسمي هزينه چاپ كتاب را (كه چاپ دو جلدي آن در حدود 1300 صفحه و در 500 نسخه دو جلدي، حدود 20 ميليون تومان برآورد شده بود كه اين رقم بدون محاسبه حق‌التاليف كتاب كه براساس برآورد وزارت ارشاد 10 تا 15 درصد قيمت جلد كتاب است و اين قيمت جلد دانشنامه هركدام 20 هزار تومان و دو جلدش 40 هزار تومان مي‌باشد.)، از چاپخانه دريافت نموده و به اداره كل ارشاد تحويل دادم تا طي نامه‌اي به دفتر آقاي دكتر نياوند، معاونت منابع انساني استانداري گلستان ارسال گردد كه متاسفانه باز هم جواب نداد..
– آيا به غير از مقامات استان گلستان، اقدام ديگري براي چاپ صورت نگرفته است؟
من براي چاپ اين دانشنامه كه حاصل 30 سال عمر من است، زياد تلاش كردم، حدود 3 سال است كه براي چاپ اين كتاب قطور و حجيم توسط چاپخانه نوروزي گرگان از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي مجوز چاپ دريافت شده (جلد اول كتاب در 698 صفحه، شماره پروانه 4501- تاريخ صدور مجوز 28/04/1391 و جلد دوم كتاب 560 صفحه، شماره پروانه 4501- تاريخ صدور مجوز 12/10/1390) به تمام مسئولان ذيربط كتاب در استان و كشور مراجعه و يا نامه نوشتم و بعد به تعدادي از افراد توانمند و تاجران تركمن و دوستان، براي اسپانسر شدن چاپ كتاب، مراجعه كردم كه متاسفانه همه وعده‌هاي آنان توخالي در آمد.
من باز هم مايوس نشدم با دانشگاه‌هاي تركيه، قزاقستان، آذربايجان و تركمنستان مكاتبه كردم، تعدادي از آنان اظهار تمايل نمودند كه هنوز جواب قطعي بدستم نرسيده است. همچنين در مراسم مختومقلي در تهران با آقاي رحمان بردي قودارف، يكي از مسئولان موسسه نسخ خطي تركمن آشنا شدم و با وي درد دل كردم. وي گفت اولا كتاب بايد حتما در ايران چاپ شود و بعد چند نسخه از آن در اختيار موسسه قرار بگيرد و آنگاه نام شما در رديف پديدآورندگان جهاني آثار مختومقلي قرار مي‌گيرد و از شما دعوت و تجليل مي‌شود و بعد ما كتاب شما را در عشق آباد به تركمني ترجمه و چاپ مي‌كنيم.
وي گفت تاكنون كمتر كسي را مي‌شناسم كه اين دانشنامه، به‌اين عظمت كار كرده باشد و از نظر من زحمات شما در طي اين 30 سال قابل تقدير است. ضمنا در همان مراسم چند تن از تجار و توليد كنندگان ايراني براي اسپانسر شدن براي چاپ كتاب در ايران علاقمند شدند كه بايد ببينيم كه عاقبت اينكار چه خواهد شد و من نه تنها مايوس نيستم، بلكه اميدوارم روزي بخت چاپ اين دانشنامه از افق دور، از پشت كوه شوكت و از فراز خورشيد مهر گستر، ظاهر گردد.
من هميشه چاپ كتاب‌هايم كه به‌خاطر مشكلات مالي چاپ آن به‌طول مي‌كشند، و اغلب هم با اعتبارات بانكي چاپ مي‌شود، به مانند دختري مانده در خانه، توصيف مي‌كنم كه معتقدم كه بالاخره روزي براي همه دختران خانه مانده، شوهري از راه خواهد رسيد. تركمن‌ها ضرب المثلي دارند كه مي‌گويد: «اوغلان آقلار، توت وقتنده بشر»- يعني: «كودك گريه مي‌كند، اما توت به‌وقتش مي‌رسد.
در واقع براي تحقق هر يك از كار‌ها و مشكلات، روزي به‌عنوان تقدير در نامه الهي نوشته شده است كه ما انسان‌ها از درك آن عاجزيم و بي‌خودي براي تحقق آن عجله مي‌كنيم. من اعتقاد دارم هر چه خدا بخواهد همان خواهد شد، كار ماموريت نوشتن اين دانشنامه را در بيش 30 سال انجام دادم، حالا نا اميد نشده بانتظار روز برپايي سفره جشن و شادماني هستم.
– استاد جرجاني، تاكنون چند كتاب از شما چاپ شده؟
به حول و قوه الهي 40 سال است كه در عرصه فرهنگي و هنري فعاليت مي‌كنم و طي اين سال‌ها 31 عنوان كتاب با دريافت مجوز چاپ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي چاپ شده و حدود 10 كتاب براي چاپ مجوز دارم و حدود 15 كتاب هم در دست اقدام دارم كه اگر خدا بخواهد طي چند سال آيند تعداد كتاب‌هايم از عدد 50 خواهد گذشت كه از اين تعداد 8 عنوان آن مربوط به جبهه و جنگ است، 8 عنوان كتاب در ارتباط با معرفي مختومقلي فراغي، شاعر شهير تركمن نگاشته شده و بقيه كتاب در ارتباط با تاريخ، فرهنگ، هنر، مسائل ديني و فرهنگ شفاهي شامل آداب و رسوم، باور‌ها و اعتقادات تركمن‌ها مي‌باشند و مي‌توانم بگويم كه كمتر مساله فرهنگي و هنري و فرهنگ شفاهي تركمن‌ها يافت شود كه كار پژوهشي نكرده باشم و من طي اين سال‌ها اغلب روستا‌هاي تركمن نشين ايران و جمهور‌هاي آسياي مركزي، از جمله تركمنستان را براي انجام كار‌هاي تحقيقاتي و پژوهشي، با هزينه شخصي خودم طي كردم و تمام كتاب‌هايم بدون دريافت كمك از اشخاص حقوقي و حقيقي چاپ شده است و من در اين باره هميشه به بانكها بابت دريافت تسهيلات، بدهكارم.
بايد اضافه كنم كه من عاشق نوشتن هستم و خداوند قلم(نون و القلم و مايسطرون) و عشق نوشتن را به‌عنوان بزرگترين هديه، به‌من ناقابل بخشيده و من ماموريت دارم دوران بازنشستگي خود را تا آخر عمرم بنويسم و من اينكار را براي نسل آينده وظيفه مي‌دانم و هيچ توقعي و تقديري از كسي ندارم و منتي هم براي كسي نمي‌گذارم و فقط به لقمه ناني براي ارتزاق خود و خانواده قناعت دارم و همين كفايت مي‌كند و هر كسي هم براي چاپ اين دانشنامه كه در نوع خود بي‌نظير بوده و تمام اطلاعات لازم در خصوص مختومقلي كه توسط انديشمندان جهان كار شده، يكجا در اختيار خوانندگان قرار مي‌دهد و به عبارتي يك دايره‌المعارف مختومقلي شناسي مي‌باشد، براي هميشه منت دار خواهم بود.
* خبرنگار و فعال فرهنگی
دریافت مطلب از سایت: اولکأمیز
